De gekende maatregelen om Legionella in een sanitaire installatie te verwijderen zijn weinig effectief op lange termijn. Het houden van toezicht en het installeren van preventieve maatregelen is de beste manier om openbare gebouwen te vrijwaren van besmetting van het warm waternet met Legionella.
Onder de bacteriën in “het net” is de inmiddels beroemde Legionella bacterie, meer specifiek Legionella pneumophila onderworpen aan strikte richtlijnen. Deze bacterie is verantwoordelijk voor 15 tot 20% van de infecties van de luchtwegen met dodelijke afloop.
Wanneer deze bacterie aanwezig is, bevindt zij zich in de biofilm die zich op natuurlijke wijze ontwikkeld in de kranen en de leidingen. Bij het openen van de douche- of wastafelkraan, wanneer het water loopt, kunnen de gevormde aggregaten zich gemakkelijk loskoppelen van de wand, en zich onder de vorm van aerosols in de lucht verspreiden. Zo worden deze ingeademd door de gebruiker aan het aftappunt, in het bijzonder in de douche.
Installaties waarbij slib of kalk- en roestaanslag kan optreden en waarbij stilstaand water aan 20 tot 46°C kan voorkomen, lopen het grootste risico.
Het respecteren van de richtlijnen
Alle openbare gebouwen in Frankrijk zijn verplicht sinds 1 januari 2012 de kwaliteit van het water op te volgen. Volgens het Frans besluit van 1 februari 2010 dient in elk openbaar gebouw een protocol te worden opgezet om de temperatuur en de aanwezigheid van Legionella in het warm waternet te meten.
Wanneer 1000 kolonie-vormende Légionella pneumophila eenheden per liter (UFC/L) wordt gemeten, is het alarmniveau bereikt en dienen er acties ondernomen te worden.
Vergelijkbare richtlijnen zijn van kracht in de meeste Europese landen.
Deze richtlijnen leggen bijvoorbeeld een minimum temperatuur van 50°C op voor het warm water (kan verschillen per land) in de volledige kringloop, om het risico op ontwikkeling van Legionella te beperken, maar ook een maximum temperatuur om verbranding tegen te gaan. Bovendien mogen de aftakkingen van de kringloop (tussen de thermostatische voormenger en het gebruikspunt) maximum 3 liter water bevatten (5 liter in gewone utiliteiten – 3 in de ziekenhuizen).
De curatieve maatregelen zijn weinig effectief
Wanneer Legionella wordt vastgesteld, hebben de chemische of thermische curatieve behandelingen een beperkt en zelfs inefficiënt effect op lange termijn. Bovendien brengen deze behandelingen vaak schade aan aan de installatie.
Een injectie van chloor (≥ 10 mg/liter gedurende 8 uur) of het spoelen met heet water (aan 70°C gedurende 30 minuten) hebben slechts een effect van korte duur, zeker indien de Legionella haar toevlucht heeft kunnen nemen tot een dode aftakking in het net. De herkolonisatie vindt plaats binnen de 3 tot 4 weken en kan zich zelfs verspreiden naar nieuwe delen van het net.
De leidingen, o-ringen en afvoersystemen verdragen deze thermische en chemische spoelingen niet goed, en bovendien is het moeilijk zich ervan te verzekeren dat het totale net correct behandeld werd.
De gebruiker risceert ernstige brandwonden of een chloorvergiftiging, indien de installatie niet correct buiten werking werd gesteld en hij/zij per ongeluk een aftappunt kan gebruiken.
Het risico bij de bron aanpakken
Er bestaan verschillende voorzorgsmaatregelen die er voor zorgen dat deze behandelingen overbodig worden, of minder vaak dienen uitgevoerd te worden.
Een gesloten kringloop creëren laat toe het water te laten circuleren in het net aan meer dan 50°C . Korte aftakkingen gebruiken om elk aftappunt te voorzien, vermijdt het risico op besmetting: in openbare gebouwen laten de richtlijnen maximum 5 meter leidingen of 3 liter water (raadpleeg de plaatselijke wetgeving) toe aan een temperatuur voor gebruik.
Om het risico op brandwonden te beperken en comfort te bieden aan de gebruiker, kunnen thermostatische PREMIX voormengers van Delabie geïnstalleerd worden. Indien het koud water wordt afgesloten, wordt automatisch ook de warm watertoevoer afgesloten.
Het plaatsen van een zelfsluitend systeem met automatische leegloop, zoals de Tonic-Jet of Round hoofddouche van Delabie, biedt een bijkomende zekerheid, doordat het resterende water in de douchekop na elk gebruik verwijderd wordt. Dit zelfde resultaat wordt bekomen met het thermostatisch PREMIX douchepaneel, waarbij een automatische spoeling plaatsvindt van 45 sec. 24 uur na het laatste gebruik. Alle elektronische kranen van Delabie zijn uitgerust met dit systeem.
Delabie biedt ook sinds begin 2013 in Frankrijk een nieuw assortiment BIOFIL filters aan met filtratiegraad 0,1 µm. Dit assortiment bevat zowel patroonfilters die kunnen geïnstalleerd worden op de hoofddouches, als handdouches met geïntegreerde filter. Indien deze elke 62 dagen vervangen worden, garanderen zij alle bacteriën aanwezig in het leidingwater tegen te houden.
